Đau nhức đầu gối khi đứng lên ngồi xuống có thể do nhiều nguyên nhân, phổ biến nhất là thoái hóa khớp gối và chấn thương. Các nguyên nhân khác bao gồm viêm khớp, viêm gân bánh chè, tràn dịch khớp gối, hoặc thay đổi lối sống không lành mạnh.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng đau khớp gối khi đứng lên ngồi xuống
Tình trạng này thường xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau, ảnh hưởng trực tiếp đến cấu trúc và chức năng của khớp gối – bộ phận chịu trách nhiệm nâng đỡ trọng lượng cơ thể và hỗ trợ vận động hàng ngày. Theo quan điểm Đông y, đau khớp gối thuộc chứng tý, do phong hàn thấp nhiệt xâm nhập, khí huyết kém lưu thông hoặc chính khí suy yếu, dẫn đến kinh lạc bế tắc.
Thói quen hoạt động thiếu khoa học
Thói quen sinh hoạt hàng ngày không đúng cách chính là một trong những thủ phạm hàng đầu khiến khớp gối bị tổn thương dần dần, gây đau nhức rõ rệt khi thay đổi tư thế từ ngồi sang đứng hoặc ngược lại. Các thói quen phổ biến bao gồm:
- Đứng lâu một chỗ, khiến khớp gối chịu áp lực liên tục mà không được nghỉ ngơi.
- Ngồi xổm thường xuyên, tăng lực nén lên sụn và dây chằng.
- Đi nhiều hoặc vận động quá mức mà không có thời gian phục hồi.
- Bắt chéo chân khi ngồi, làm lệch trục khớp và cản trở tuần hoàn máu.
- Ngồi sai tư thế, như cúi gập người hoặc dựa hẳn về một bên.
- Ít vận động, dẫn đến cơ xung quanh khớp yếu đi, mất khả năng bảo vệ.
Những thói quen này tích tụ lâu ngày sẽ làm mòn sụn khớp, giảm dịch nhầy bôi trơn, khiến xương cọ xát trực tiếp và gây đau buốt mỗi khi co duỗi.
Thường xuyên ngồi bắt chéo chân có thể gây đau đầu gối do làm tăng áp lực bất cân xứng lên khớp.
Chấn thương
Chấn thương đột ngột hoặc lặp lại là nguyên nhân trực tiếp khiến khớp gối trở nên nhạy cảm, dễ đau khi chịu lực. Các dạng chấn thương thường gặp gồm:
- Trật khớp do va chạm mạnh.
- Bong gân hoặc giãn dây chằng từ té ngã.
- Gãy xương nhỏ xung quanh khớp.
- Rách sụn chêm do xoay vặn đột ngột.
Sau chấn thương, khớp thường lỏng lẻo hơn, dễ viêm và tích tụ dịch, dẫn đến đau nhói khi đứng lên ngồi xuống. Nếu không xử lý kịp thời, tổn thương có thể lan rộng, hình thành sẹo xơ cứng và làm giảm phạm vi vận động vĩnh viễn.
Bệnh lý
Nhiều bệnh lý xương khớp là thủ phạm chính gây đau đầu gối dai dẳng, đặc biệt ở người trung niên và cao tuổi. Các bệnh phổ biến nhất bao gồm:
- Thoái hóa khớp gối: Lớp sụn bị bào mòn theo thời gian, xương dưới sụn cọ xát trực tiếp, gây đau buốt, sưng và cứng khớp khi vận động.
- Viêm khớp gối: Khớp bị viêm do nhiễm trùng hoặc tự miễn, dẫn đến sưng đỏ, nóng rát và đau tăng khi nghỉ ngơi lâu rồi đột ngột cử động.
- Viêm khớp dạng thấp: Hệ miễn dịch tấn công màng hoạt dịch, gây viêm đối xứng, cứng khớp buổi sáng và đau lan tỏa.
- Bệnh lý khác: Như gout (tích tụ axit uric), hội chứng đau xương bánh chè – đùi, Osgood-Schlatter, viêm bao hoạt dịch hoặc tràn dịch khớp gối.
Những bệnh này làm tổn thương cấu trúc khớp từ bên trong, khiến mỗi cử động đơn giản như đứng lên ngồi xuống trở nên khó khăn và đau đớn.
Có nhiều bệnh lý có thể gây đau khớp gối, từ thoái hóa đến viêm nhiễm.
Nguyên nhân khác
Ngoài các yếu tố trên, một số nguyên nhân gián tiếp cũng góp phần làm tình trạng đau đầu gối nặng thêm:
- Chế độ ăn uống thiếu khoa học: Ăn không đúng giờ, thừa thực phẩm chế biến sẵn dẫn đến thiếu dưỡng chất nuôi dưỡng sụn khớp.
- Sử dụng thuốc lâu dài: Như corticoid hoặc thuốc chống trầm cảm, làm yếu xương và tăng nguy cơ thoái hóa.
- Béo phì: Trọng lượng thừa tạo áp lực khủng khiếp lên khớp gối, đẩy nhanh quá trình mài mòn.
- Yếu tố giới tính và tuổi tác: Phụ nữ sau mãn kinh dễ mắc hơn do suy giảm estrogen bảo vệ xương khớp.
Theo ông Nguyễn Thành Danh, truyền nhân đời thứ 4 dòng họ Lương y Nguyễn Văn Thơm, chuyên gia Đông y tại Dược Bình Đông với kinh nghiệm dày dặn trong điều trị xương khớp, tình trạng đau đầu gối khi đứng lên ngồi xuống thường do tỳ vị hư yếu, thận hư không sinh tủy nuôi xương, kết hợp phong thấp tắc nghẽn kinh lạc. Để hỗ trợ từ gốc, cần tập trung bồi bổ khí huyết, cường gân khỏe cốt bằng các dược liệu thiên nhiên quý như Đương quy, Đỗ trọng, Thiên niên kiện – những thành phần nổi bật trong các sản phẩm Đông y thế hệ mới từ Dược Bình Đông, giúp giảm đau nhức hiệu quả mà vẫn an toàn, lành tính.
Việc hiểu rõ nguyên nhân sẽ giúp bạn nhận biết sớm và có hướng xử lý phù hợp, tránh để tình trạng kéo dài ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Nếu đau kèm sưng đỏ hoặc hạn chế vận động nghiêm trọng, hãy tham khảo ý kiến chuyên gia để được tư vấn chính xác.
(Bài viết khoảng 950 từ, tham vấn bởi Ông Nguyễn Thành Danh – Truyền nhân đời thứ 4 dòng họ Lương y Nguyễn Văn Thơm, chuyên gia Đông y tại Dược Bình Đông)
Thông tin của Lương y Nguyễn Thị Thành Danh
Tác giả: Lương y Nguyễn Thị Thành Danh là một chuyên gia y học cổ truyền, đặc biệt trong lĩnh vực sức khỏe phụ nữ và phụ khoa, với hơn 30 năm kinh nghiệm. Bà hiện là cố vấn cho Dược Bình Đông. Bà có chuyên môn về các vấn đề kinh nguyệt và các vấn đề phụ khoa khác.
Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y
(*) Bản quyền bài viết thuộc về Dược Bình Đông. Khi chia sẻ, cần trích dẫn nguồn đầy đủ: “Tác giả: Lương y Nguyễn Thành Danh – Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: “Theo Dược Bình Đông” hoặc tương tự, đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
Tham khảo: Vinmec, Nhà thuốc Long Châu, Tâm Anh Hospital, Medlatec
Lương Y Nguyễn Thành Danh 